SUPERPREMIERA
Nutripsychiatria
Kompleksowy przewodnik po żywieniu w chorobach psychicznych okiem psychiatry i dietetyka
Zaburzenia afektywne i lękowe obniżają jakość życia, a nieodpowiednio leczone mogą doprowadzić do śmierci. Zapobiec temu może nowa dziedzina nauki, integrująca wszystkie możliwe instrumenty terapeutyczne, w tym dietoterapię – NUTRIPSYCHIATRIA.
Książka jest adresowana do dietetyków klinicznych, lekarzy psychiatrów, studentów medycyny, a także do psychologów i terapeutów.
Spis treści
Z książki dowiesz się:
- Czym jest nutripsychiatria i jakie są jej kierunki?
- Jak jest zbudowany i jak funkcjonuje układ nerwowy wraz z jego kluczowymi strukturami związanymi z zaburzeniami afektywnymi i lękowymi?
- Jak klasyfikujemy zaburzenia afektywne i lękowe oraz jaki mogą mieć przebieg?
- Co stoi u podstaw patogenezy zaburzeń afektywnych i lękowych oraz jakie narzędzia terapeutyczne są aktualnie wykorzystywane?
- Jaką rolę odgrywa mikrobiota jelitowa w kontekście zaburzeń psychicznych?
- Jakie szczepy bakteryjne mogą przyczyniać się do poprawy nastroju i być wykorzystywane w terapii?
- Jakie choroby i zaburzenia przewodu pokarmowego związane są z zaburzeniami afektywnymi i lękowymi?
- Jaką rolę w funkcjonowaniu mózgu oraz jak wpływają na zaburzenia psychiczne makroskładniki, witaminy, mikro i makroelementy oraz bilans energetyczny?
- Jakie nutraceutyki mogą wspierać leczenie zaburzeń psychicznych?
- Jakie konkretne algorytmy dietetyczne zastosować, aby zindywidualizować dietoterapię pacjenta z zaburzeniami afektywnymi i lękiem?
- Jakie modele dietetyczne mogą potencjalnie znaleźć zastosowanie w psychiatrii?
- Dlaczego dieta ketogeniczna wydaje się jedną z najbardziej obiecujących strategii w leczeniu zaburzeń psychicznych?
- Jakie mechanizmy stoją u podstaw zastosowania diety ketogenicznej w psychiatrii?
- Dlaczego jak, co, kiedy i ile jemy ma wpływ na stan zdrowia psychicznego (chronobiologia, chronożywienia) ?
- Jakie inne czynniki związane ze stylem mają istotny wpływ na zdrowie psychiczne?
- Które z surowców zielarskich i suplementów mogą znaleźć zastosowanie w terapii zaburzeń afektywnych i lekowych?
Dodatkowo przeczytasz eksperckie opinie najlepszych specjalistów z dziedziny psychiatrii, żywienia, neurobiologii i neurochemii!
Książka w liczbach:
Ireneusz Chmiel
z wykształcenia dietetyk kliniczny, psychodietetyk, fitoterapeuta i pedagog zdrowia. Wykładowca akademicki Wyższej Szkoły Medycznej w Kłodzku, kierownik i twórca kierunku studiów podyplomowych z zakresu dietetyki. Autor jednej z pionierskich publikacji w Polsce traktujących dietoterapię choroby dwubiegunowej, często przywoływanej w pracach naukowych, w tym m.in. The British Journal of Psychiatry, Food Science & Nutrition, Current Treatment Options in Psychiatry, Frontiers in Psychiatry, Journal of Clinical Medicine, Frontiers in Pediatrics. Łącznie z okresem szkoły średniej, studiów i prowadzenia gabinetu dietetycznego, zajmuje się żywieniem od blisko 18 lat. W swoje pracy zawodowej specjalizuje się w zaburzeniach metabolicznych, endokrynologicznych i chorobach przewodu pokarmowego, a od kilku lat jego głównym zainteresowaniem stała się nutripsychiatria (psychiatria żywieniowa). Zaangażowany uczestnik oraz organizator eventów kulinarnych, a także warsztatów dotyczących zdrowego odżywiania dla dzieci, młodzieży, seniorów i innych grup społecznych, na których dzieli się swoją wiedzą z zakresu dietetyki. Regularnie uczestniczy w szkoleniach i nieustannie podnosi swoje kwalifikacje. Prywatnie szczęśliwy mąż i ojciec, pasjonat zdrowego gotowania i eksperymentowania w kuchni. Autor bloga kulinarnego www.przepisyketo.eu, w którym prezentuje swoje inspiracje kulinarne, koncentrując się na posiłkach diety niskowęglowodanowej.
Dr hab. n. med. Dorota Łojko
psychiatra, psycholog, psychoterapeuta, pracuje jako profesor Collegium Medicum Uniwersytetu Zielonogórskiego oraz w Klinice Psychiatrii Dorosłych Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, uczy studentów różnych kierunków medycznych, lekarzy, psychologów; jest współautorem publikacji z dziedziny psychiatrii, psychiatrii metabolicznej, neuropsychologii. Zajmuje się leczeniem zaburzeń nastroju, zaburzeń lękowych, nerwicowych oraz innych zaburzeń psychicznych osób dorosłych stosując spersonalizowane oddziaływania farmakologiczne i pozafarmakologiczne, w tym psychoterapeutyczne, żywieniowe i inne.
Czy wiesz, że …
Około 90% serotoniny w organizmie jest produkowane w przewodzie pokarmowym przez komórki enterochromafinowe które są stymulowane przez mikrobiotę jelitową. Niektóre bakterie jelitowe, takie jak Lactobacillus i Bifidobacterium, są w stanie produkować GABA (kwas gamma-aminomasłowy), a także dopaminę.
W ostatnich latach coraz więcej badań skupia się na wykorzystaniu mikrobioty kałowej (FMT, z ang. Fecal Microbiota Transplantation) w terapii zaburzeń psychicznych. Choć terapia ta jest już dobrze znana i stosowana w leczeniu zakażeń Clostridioides difficile (szczególnie opornych na leczenie antybiotykami), upatruje się jej potencjał w leczeniu zaburzeń psychicznych.
Jedzenie ograniczone czasowo (TRF) może potencjalnie poprawić funkcje poznawcze poprzez różnorodne mechanizmy biologiczne, w tym poprawę zdrowia metabolicznego, redukcję stanów zapalnych i stresu oksydacyjnego, wspieranie neurogenezy oraz ochronę przed neurodegeneracją.
Niedobory witamin z grupy B (kwas foliowy, B12, B6, tiamina) oraz niektórych minerałów (żelazo, cynk, magnez) mogą prowadzić do zaburzeń nastroju, w tym depresji, lęku, drażliwości, oraz problemów z koncentracją i pamięcią. Odgrywają obe bowiem kluczową rolę w funkcjonowaniu układu nerwowego, w tym w produkcji i regulacji neuroprzekaźników, które wpływają na nastrój, poziom energii i zdrowie psychiczne.
Zaburzenia metaboliczne i choroby przewodu pokarmowego są silnie powiązane z zaburzeniami nastroju poprzez szereg złożonych mechanizmów, takich jak przewlekły stan zapalny, stres metaboliczny, zaburzenia neuroprzekaźnictwa oraz psychologiczne obciążenie związane z przewlekłymi chorobami.
Leki przeciwpadaczkowe są szeroko stosowane w psychiatrii ze względu na ich zdolność do stabilizacji nastroju i łagodzenia objawów lęku, depresji oraz innych zaburzeń psychicznych. Dieta ketogeniczna, choć pierwotnie opracowana do leczenia padaczki, jest również badana pod kątem potencjalnych zastosowań w leczeniu zaburzeń psychicznych, takich jak choroba afektywna dwubiegunowa, schizofrenia czy depresja. Oba podejścia pokazują, jak interwencje związane z metabolizmem mózgu mogą mieć szerokie zastosowanie w leczeniu różnych zaburzeń neurologicznych i psychicznych.
Dieta ketogeniczna może przybierać różne formy i być zdrowa, jeśli jest odpowiednio zbilansowana i dostosowana do indywidualnych potrzeb. Kluczowe jest dbanie o różnorodność źródeł tłuszczu, zapewnienie odpowiedniej ilości białka i błonnika oraz monitorowanie stanu zdrowia. Dostosowanie diety ketogenicznej do stylu życia, aktywności fizycznej i celów zdrowotnych może sprawić, że będzie ona nie tylko skuteczna, ale i bezpieczna w długim okresie.
Jedzenie odgrywa istotną rolę jako regulator rytmów dobowych, a zakłócenia tych rytmów mogą być powiązane z rozwojem i zaostrzeniem chorób psychicznych. Rytmy dobowe, zwane również rytmami okołodobowymi, to naturalne cykle biologiczne, które regulują wiele funkcji organizmu, takich jak sen, metabolizm, wydzielanie hormonów i aktywność mózgu. Regularność posiłków, unikanie jedzenia późno w nocy oraz zrównoważona dieta mogą wspierać synchronizację zegara biologicznego i poprawiać zdrowie psychiczne.
Układ limbiczny, z jego kluczowymi strukturami, odgrywa centralną rolę w regulacji emocji, odpowiedzi na stres i przetwarzaniu informacji emocjonalnych. Zaburzenia funkcji układu limbicznego, takie jak nadaktywność amygdali, zmniejszenie objętości hipokampa czy dysfunkcja osi HPA, są silnie powiązane z rozwojem i przebiegiem zaburzeń afektywnych i lękowych. Zrozumienie roli tych struktur w patofizjologii chorób psychicznych jest kluczowe dla opracowywania skutecznych strategii leczenia i interwencji terapeutycznych.
Mitochondria odgrywają kluczową rolę w neuroprzekaźnictwie, czyli procesie komunikacji między neuronami. Ich funkcje wykraczają poza produkcję energii (ATP), wpływając na różne aspekty zdrowia mózgu, w tym na syntezę, uwalnianie i recykling neuroprzekaźników. Dysfunkcje mitochondriów są powiązane z różnymi zaburzeniami neurologicznymi i psychicznymi, co podkreśla ich znaczenie w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego.